“ZORBALIK BAHÇESİNDEKİ ÇİÇEK/KOE NO KATACHI” FİLMİNİN ELEŞTİRİ YAZISI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yazan: tarih:



Bu çalışmada Japon Sinema Platformu’nun internet sitesinde ve aynı zamanda platforma bağlı Japon Sineması E-Dergisi’nin 18.sayısında yayınlanan “Zorbalık Bahçesindeki Çiçek/Koe no Katachi” başlıklı eleştiri/inceleme yazısının kullandığı eleştiri yöntemi açısından bir değerlendirilmesi yapılacaktır. Değerlendirmeye geçmeden önce; bahsi geçen eleştiri yazısı şu şekildedir:

“Oima Yoshitoki’nin sevilen dram, okul, slice of life ve romantik türlerindeki mangası Koe no Katachi’nin anime filminin yapılacağını, üstelik de bunu Kyoto Animation stüdyosunun üstlendiğini öğrenince çok sevinmiştim. Her ne kadar mangayı okumasam da hikayesinin yer yer dramatik yer yer sevimli olduğunu biliyordum. Bunların üzerine KyoAni’nin muhteşem çizimlerini düşününce beklentim baya yükseldi. Filmde bu beklentilerimi boşa çıkarmadı açıkçası.
2013 ve 2014 yılları arasında 64 bölüm ve 7 cilt olarak yayınlanan manga Kono Manga ga Sugoi 2015 Erkeklerin En Beğendiği Manga Ödülü ve 19. Tezuka Osamu Cultural Prize Yeni Yaratıcı Ödülü’nü almıştı. Hal böyle olunca anime filminin yapılması kaçınılmaz oldu elbette.
Stüdyosu KyoAni dedik ama bunu biraz açalım; mesela yönetmeni Yamada Naoko. Kendisi Tamako Market ve K-ON’un da yönetmenidir aynı zamanda. Senaryosu D.Gray-man, Bakuman, Non Non Biyori, K-ON! ve Yowamushi Pedal animelerinden tanıdığımız bir isim olan Yoshida Reiko’ya ait. Karakter tasarımlarını yapan kişi ise; Nishiya Futoshi. Onu da Free! Ve Hyouka’dan tanıyoruz. Kensuke Ushio müziklerinin arkasındaki isim. Daha önce Ping Pong The Animation’un müziklerini yapan Ushio, Netflix’in hazırladığı ve bu yıl yayınlanması planlanan bir anime olan Devilman: Crybaby’nin de müziklerini yapacak.
Seiyuu kadrosu ise anime serilerinden alışık olduğumuz isimlerle dolu. Ana karakterlerimizden olan Ishida Shouya’yı AnoHana’da Jintan, Darker Than Black’de Hei ve Osomatsu-san’da Todomatsu olarak karşımıza çıkmış bir isim olan Irino Miyu seslendiriyor. Diğer bir önemli karakterimiz olan Nishimiya Shoko’yı Hayami Saori seslendiriyor. Ki kendisi benim en sevdiğim kadın seiyuulardandır. Her ne kadar filmde sesini az duysak da duyma özürlü bir karaktere sesiyle hayat verebildiği için her performansın önünde bir performans olarak değerlendiriyorum buradaki işini. AnoHana’da Tsuruko, Oregairu’da Yukino ve Yamada-kun to 7-nin no Majo’da Shiraishi gibi oldukça başarılı ve dikkat çeken işleri olan Hayami Saori burada performansını bir tık daha ilerletmiş gerçekten.

Hikayemiz bir ortaokulda başlıyor. Ishida sınıfın yaramaz çocuğudur ve bir gün sınıflarına yeni bir kız öğrenci transfer olur. İletişim için defter kullanan bu kızın ismi Nishimiya’dır ve duyma özürlüdür. Nishimiya’nın duyma özürlü oluşu elbette tüm sınıfın dikkatini çeker, zamanla arkadaşlık ilişkilerini geliştirmek isteyen Nishimiya’ya Ishida rahat vermez ve sürekli sataşır. Sadece Ishida değil tabii ondan yüz bulan birçok kişi Nishimiya ile alay eder. Hatta bu durum fiziki yaralanmalara bile yol açar. Okulunu değiştirmek zorunda kalan Nishimiya ve Ishida’nın yolları tekrar kesişecek hatta bu sefer işler oldukça değişmiş olacaktır.
Anime oldukça sevimli çizimleri, soft renkleri olmasına rağmen izlemesi zor diyebileceğim sahneler içeriyor. Nishimiya’nın maruz kaldığı zorbalıkları izlerken sinir kat sayınız artabilir aman dikkat diyeyim. Ishida’yı sevip sevmediğinize karar verirken zorlanacak ve onu anlamaya çalışırken bir hayli yorulacaksınız. Ne var ki anime karakterlerin kendilerini anlatamamalarını çok iyi anlatıyor ve buradan büyük bir artı puan alıyor.

Koe no Katachi Japonların en çok mustarip olduğu arkadaş edinme ve kendini ifade edememe sorunlarına çok güzel göndermeler yapıyor. Bunun dışında hayatın zorlukları altında ezilen kişilerin hayatlarından çok kolay vazgeçmeleri de alt metinlerde karşılaşıyoruz. Hal böyle olunca ortaya oldukça gerçekçi bir yapım çıkıyor.
Hikayeye dönersem; çocukken yaşananlar her karakterimizi farklı etkilemiş. Fakat en çok değişen Ishida olmuş. Hem yaptıklarından pişman hem de şimdi ne yapması gerektiğini bilmiyor. İşine içine Japon utangaçlığı ve gururu girince hikaye içinden çıkılmaz bir hal alıyor. Bu arada Ishida kendinin oldukça farkında bir karakter. İnsanlarla iletişimini değerlendirdiği sahneler oldukça güzel hazırlanmış cidden. Anime görsel ve işitsel artı ve eksileri çok güzel kullanmış, Nishimiya işitsel zorluğun pençesinde iken Ishida görsel olarak kendisini insanlardan nasıl soyutladığından dem vuruyor.

Bu arada yukarıda da belirtmeye çalıştığım gibi anime görsel olarak çok başarılı. Çizimleri olsun sahne açıları olsun oldukça etkileyici. Keza müzikleri de oldukça iyi. Bu anlamda eksisi yok gibi bir şey.
Velhasıl filmi izlemek için tereddüttünüz varsa, hiç düşünmeden izleyiniz efendim. Geçtiğimiz yılın en iyi filmi Kimi no Na Wa ise ikincisi de kesinlikle Koe no Katachi’dir.”1
Hafize Mutlu adlı Japon Sinema Platformu yazarının “Koe no Katachi” adlı Japon anime filmi ile ilgili eleştiri yazısı bu şekildedir.
Yazıyı dahil olduğu eleştiri türü bakımıdan değerlendirecek olursak; bunun bir “Klasik Eleştiri” olduğunu söyleyebiliriz. Peki öncelikle “Klasik Eleştiri” nedir?

“Ciddi fikir gazeteleri, siyasi dergiler, sanat dergileri ile yarı magazin dergileri ve ciddi sinema dergilerinde yer alan film eleştirilerine ‘Klasik Eleştiriler’ adını veriyoruz. Klasik eleştirilerde filmin kısa filmografisi verildikten sonra (zaman zaman filmografiyi vermeden de yapanlara rastlanmaktadır) konu kısa bir biçimde anlatılmaktadır. Daha sonra fazla detaya inmeden filmin görüntü, ses, renk, senaryo, oyuncu yönetimi ve filmin üstünlükleri ve eksiklikleri verilmekte bazen yönetmenin öteki yapıtlarından örnekler verilerek bu filmle ortaya konan sanat değerlendirilmekte ve kısa bir yorumda bulunulmaktadır.”2

Yazar, incelediği filmle alakalı olarak ilk dört paragrafta o filmin filmografisini oluşturmuş. Yönetmeninden müzisyenine, senaryonun oluşturulduğu orjinal mangadan filmin seslendirme ekibine kadar birçok konuya bu bölümde değinmiş ve ayrıca filmi oluşturan bu ekibin önceki işlerinden de örnekler sunmuştur. Sonrasında ise kısaca filmin hikayesini anlatmış ve eleştiri kısmına geçiş yapmıştır. Eleştiri kısmında ise karakterler, hikaye, kullanılan açılar, görsellik, müzik ve çizimlere değinmiştir yazar. Ayrıca filmin konusu eleştiriler başladıktan sonra da anlatılmaya devam edilmiştir. Ancak eleştiriler çok kısa ve yüzeyseldir. “Derinlemesine” ya da “Bilimsel” eleştiride olduğu gibi ayrıntılı bir konu anlatımı ya da değerlendirme yoktur. Bu yönüyle “Klasik Eleştiri” içine dahil olmaktadır bu yazı.

Filme karşı olumlu bir görüş belirten bu yazı, okura izlenimci bir eleştiri sunmaktadır. Bunun temel sebebi yazarın eleştirisinde kişisel duygu ve görüşlerini belirten cümleler kullanmasıdır. Örneğin ilk paragrafta yer alan “Oima Yoshitoki’nin sevilen dram, okul, slice of life ve romantik türlerindeki mangası Koe no Katachi’nin anime filminin yapılacağını, üstelik de bunu Kyoto Animation stüdyosunun üstlendiğini öğrenince çok sevinmiştim.” cümlesinde olduğu gibi. Bu örnek cümle dışında özellikle yazının eleştiri kısmında da yazarın kurduğu cümlelerde kişisel düşüncelerini ortaya koyan bir üslup hakimdir. Eleştiri içerisindeki bu hakim üslup ise yazarı bir eleştirmenden çok bir yorumcuya yaklaştıran bir sonuç ortaya koyuyor.

Sonuç olarak, Hafize Mutlu’nun Japon Sinema E-Dergisi’nde ve Japon Sinema Platformu internet sitesinde yayınlanan “Koe no Katachi” adlı Japon anime filmi ile ilgili yazısı olumlu düşünceler ve kişisel bir bakış açısı sunan; “Klasik Eleştiri” kalıpları içerisinde ilerleyen bir inceleme yazısıdır. Filmin konusunu çok ayrıntılı olarak anlatmadan ve derinlemesine bir analiz sunmadan, sadece okurun filmi izlemesine yönelik bir teşfik sunmaktadır.

Kaynakça


2KURTAY İnci, KARAL Mehmet (düz.), Film Eleştirisi, s.15

Yorumlar

Yorum Gönder